رابطه میان كمبود روی و كوتاهی قد...
همه ما بارها شنیده‌ایم كمبود روی یكی از مشكلات تغذیه‌ای شایع در كشور است. به طوری كه تمام گروه‌های سنی از جمله كودكان زیر شش سال، نوجوانان بین 14 تا 20 سال و زنان باردار از كمبود روی در رنج هستند البته شاید خیلی از ما نسبت به چنین خبری بی‌اعتنا باشیم و اصلا ندانیم چرا وجود عنصر روی در بدن اینقدر مهم است یا این‌كه اصلا این عنصر در كدام مواد وجود دارد؟
عنصر روی یكی از عناصر ضروری بدن است كه برای فعالیت بسیاری از آنزیم‌های بدن لازم بوده و در تنظیم بسیاری از اعمال بدن نقش دارد.اصولا عناصر مهم بدن شامل ریزمغذی‌های مختلف از‌جمله روی است. روی، نه‌تنها كارهای مختلفی را در بدن انسان بر عهده دارد، بلكه می‌تواند صدها آنزیم دیگر را هم فعال كند.
اما جالب است بدانید كمبود روی اولین بار در مصر و ایران مشخص شد و دلیل آن كاهش یا افزایش‌نیافتن قد یا جهش قد كودكانی بود كه به دوران بلوغ می‌رسیدند.كمبود روی در آن زمان در خاك كشاورزی مشخص شده بود. درواقع، موادی كه در آن زمین‌ها از نظر كشاورزی و دامداری آماده می‌شد، فاقد روی بود.
روزانه چقدر روی لازم داریم؟
البته ضروری بودن روی برای بدن كاملا اثبات شده، ولی این‌طور نیست هر چقدر خواستیم به هر كسی روی بدهیم. دكتر سیدضیاء‌الدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشكی ایران هم همین عقیده را دارد.
او نیز می‌گوید: استفاده بیش از حد روی می‌تواند صدمه‌ها و مسمومیت‌های خود را داشته باشد. برای همین معمولا كودكان بین پنج تا هفت میلی‌گرم و بزرگسالان بین 12 تا 15 میلی‌گرم روی را باید روزانه دریافت كنند.
چطور روی بخوریم؟
«برای مدت معینی هر روز باید از این مكمل استفاده كرد. در بعضی از افراد ممكن است مصرف این مكمل باعث دل‌درد یا حالت تهوع شود برای همین باید كم‌كم و در بین غذا همراه با آب فراوان از آن استفاده كرد.»اینها جملات دكتر مظهری است. البته این متخصص تغذیه بر این نكته هم تاكید دارد كه روی یك عنصر تقویت‌كننده سیستم ایمنی است. این ماده یكی از عناصری است كه در التیام زخم‌های پوستی موثر واقع می‌شود.
اكنون هم پمادهایی به نام اكسید روی برای درمان صدمات پوستی یا سوختگی‌ها به بازار عرضه می‌شود. حتی در گذشته كه بیماری‌های چشمی خیلی زیاد بود، قطره‌ای به نام اكسیدو زنگ یا اكسید روی به چشم چكانده می‌شد.
البته ناگفته نماند، شربت‌ها و قرص‌های حاوی روی را هم داریم و افرادی كه ریزش مو دارند یا پوستشان طراوت لازم را ندارد یا كسانی كه نقاط سفیدی روی انگشت و ناخنشان دیده می‌شود، می‌توانند استفاده كنند.دكتر مظهری به این قضیه اشاره دارد در مواردی كه كندی رشد در كودكان دیده شود، یكی از مكمل‌های توصیه شده مكمل روی است كه در افزایش سرعت بلند شدن قد كودكان موثر واقع می‌شود.
روی در كدام غذاها یافت می‌شود؟
البته از منابع غذایی هم می‌توان روی را دریافت كرد، آن هم به صورت تركیبات غذاهایی كه منشاء پروتئینی یا حیوانی دارند. دكتر مظهری در این‌باره به انواع غذاهای حاوی روی اشاره می‌كند.
او می‌گوید: گوشت قرمز در كنار آهن، روی را هم به بدن می‌رساند. علاوه بر آن، در دانه‌ها و مغزها مثل مغز تخم كدو و آجیل این عنصر معدنی قابل دسترسی است. همچنین صدف، جوانه گندم، جگر، گوشت بوقلمون، بادام‌زمینی، شیر كم‌چرب، سینه مرغ، گردو، تخم‌مرغ و ماهی از منابع خوب روی است اما این نكته هم از نظر دكتر مظهری بسیار مهم است كه افراد باید از خوردن نان‌هایی كه از جوش شیرین تهیه و خمیر آنها تخمیر طبیعی نداشته خودداری كنند، چون این نان‌ها می‌تواند به علت وجود فیتات در روده، مانع از جذب روی مواد غذایی شود.
راه‌حل سریع‌تر
تحقیقات انجام شده در بخش كشاورزی، فقیربودن خاك‌های كشور را از ریزمغذی روی نشان داده است. این موضوع به این معنی است محصولات غذایی نیز از نظر روی فقیر است و مسئولان باید تقویت یا به عبارت دیگر غنی‌سازی خاك با روی را مدنظر قرار دهند و تا زمانی كه این برنامه به سرانجام نرسیده غنی‌سازی مواد غذایی عمده با روی راهكاری است كه باید به اجرا گذاشته شود. چون مصرف غذاهای غنی شده با روی می‌تواند بخشی از روی مورد نیاز بدن را تامین كند.
فقط كوتاه قد نمی‌شوید!
یكی از عوارض كمبود روی علاوه بر كوتاهی قد، تضعیف سیستم ایمنی است. به طوری كه به گفته استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران افرادی كه كمبود روی دارند، زخم‌هایشان دیرتر التیام می‌یابد، موها شروع به ریختن می‌كند، حس چشایی كاهش پیدا كرده و اشتها از بین می‌رود. در زنان باردار كمبود خفیف روی می‌تواند منجر به بارداری طولانی‌مدت و زایمان آهسته، تاخیر رشد داخل رحمی، انقباضات ضعیف رحمی و خونریزی شود.
آزمایش خون، كمبود روی را نشان می‌دهد
از طریق آزمایش روی می‌توان به كمبود روی پی برد. این گفته دكتر مظهری است. به عقیده او، تمام مواد معدنی در بدن از طریق این آزمایش قابل كنترل است.یكی از خواص روی، افزایش قدرت جنسی مردان است. چراكه به عقیده دكتر مظهری این ماده برای تولید تستوسترون و كار درست غده پروستات موثر است.یكی دیگر از خواص روی كاهش التهابات است، بخصوص در مردان بالای 40 سال كه مبتلا به التهاب پروستات هستند.
روی، زیادی‌اش هم خطرناك است!
متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی می‌گوید: اصولا هر وقت توصیه می‌كنیم تعادل، تنوع و تناسب رعایت شود، این شعار یعنی غذایی كه ما می‌خوریم، می‌تواند غذایی باشد كه انرژی بدن را تامین كند و می‌تواند دارو هم باشد و عناصر كاهش یافته بدن را جبران كند.ولی وقتی از حد معینی از این مواد استفاده كنیم، به‌عنوان سم تلقی می‌شود. نه‌تنها در مورد روی بلكه تمام املاح معدنی در صورت استفاده بیش از حد می‌تواند مسمومیت‌زا باشد.
منبع: جام جم
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها:
